(Tài chính) Năm 2012, vượt qua nhiều khó khăn, kinh tế Việt Nam đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế thế giới tăng trưởng chậm, kinh tế trong nước tiếp tục chịu ảnh hưởng của các chính sách kiềm chế lạm phát từ năm 2011 nên năm 2013, kinh tế vĩ mô được dự báo sẽ vẫn phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức.
Đang xem: Kinh tế việt nam 2012
Bức tranh kinh tế năm 2012
Năm 2012, xuất siêu hàng hóa chủ yếu ở khu vực có vốn đầu tư nước ngoài với mức xuất siêu đạt gần 12 tỷ USD, tập trung ở nhóm hàng gia công lắp ráp. Ngược lại, khu vực kinh tế trong nước nhập siêu 11,7 tỷ USD. Điều này thể hiện sự khó khăn của khu vực sản xuất, đặc biệt là các DN trong nước.
Trong bối cảnh Việt Nam vẫn còn chịu tác động không thuận từ sự phục hồi tăng trưởng chậm của kinh tế thế giới, cùng với khó khăn, hạn chế mang tính cơ cấu tồn tại nhiều năm; tuy nhiên, nền kinh tế nước ta đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận sau:Về điều hành chính sách tiền tệ và tài khóa
Việc thực hiện chính sách mới (Nghị định 24) đồng thời với quá trình chấm dứt hoạt động huy động và cho vay vốn bằng vàng của các TCTD, không cho phép sử dụng vàng làm phương tiện thanh toán nhằm xử lý vấn đề “vàng hóa” của nền kinh tế là bước đi đúng đắn. Tuy nhiên, do vấn đề quản lý thị trường vàng còn khá mới mẻ ở Việt Nam, công tác thông tin truyền thông chưa được thực hiện tốt nên nảy sinh nhiều dư luận trái chiều.
(2) Về chính sách tài khóa: Thu ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2012 hoàn thành dựtoán là một nỗ lực lớn. So với nhiều năm trước đây, thu nội địa năm 2012 ởnhiều địa phương, do tác động khó khăn của kinh tế vĩ mô đã không đạt dự toán.
Bên cạnh việc hỗ trợ tiền thuế cho DN lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng, nguồn thu nội địa, thu cân đối xuất nhập khẩu giảm mạnh (tổng sốgiảm 25.500 tỷđồng) trong đó giảm thu nội địa chiếm gần 50% (khoảng 17.600 tỷ đồng), chủyếu giảm các khoản thu từsản xuất, kinh doanh. Điều này phản ánh đúng thực trạng khó khăn và chất lượng tăng trưởng của nền kinh tếtrong năm 2012. Tuy nhiên, nguồn thu từdầu thô tăng, chủyếu do giádầu tăng cao vàsản lượng vượt dựtoán đã giúp bù đắp các khoản thiếu hụt.
Tổng chi NSNN năm 2012 ước đạt trên 900.000 tỷ đồng. Bội chi NSNN vẫn giữ ở mức Quốc hội quyết định là 4,8% GDP.
Những vấn đề đặt ra trong năm 2012
 |
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là:
– Dù lãi suất đã giảm nhưng DN vẫn khó tiếp cận vốn. Tăng trưởng tín dụng năm 2012 rất thấp. Điều này được lý giải bởi trong bối cảnh khó khăn, các ngân hàng có xu hướng quy định các điều kiện cho vay chặt chẽ hơn để hạn chế rủi ro và đảm bảo an toàn tín dụng, trong khi các DN lại gặp khó khăn trong việc thanh toán các khoản nợ cũ và tìm tài sản thế chấp.
– Một số ngành (thép, xi măng…) đầu tư không theo quy hoạch, dẫn đến thừa công suất.
(2) Nợ xấu ngân hàng tăng: Cùng với tình trạng hàng tồn kho cao là vấn đề nợ xấu nghiêm trọng ở các lĩnh vực, đặc biệt là bất động sản. Nợ xấu đã ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn của các DN. Các ngân hàng đã mở rộng đối tượng cho vay nhưng tín dụng đưa ra chưa nhiều. Vấn đề chính của DN hiện nay là giải quyết hàng tồn kho, trước khi tính đến vay vốn để sản xuất, kinh doanh. Như vậy, để DN tiếp cận với các khoản vay mới, vấn đề không dừng lại ở hạ lãi suất hay khoanh nợ, mà còn phải có các giải pháp hỗ trợ, giải quyết hàng tồn kho cho DN.
(3) Về xuất, nhập khẩu: Tăng trưởng xuất khẩu đạt vượt mức kế hoạch đề ra (kim ngạch xuất khẩu năm 2012 ước tính đạt 114,6 tỷ USD, tăng 18% so với 2011), nhưng chủ yếu dựa vào tăng trưởng của nhóm hàng công nghiệp của các DN FDI, trong khi đó xuất khẩu của khu vực DN trong nước đến tháng 9/2012 giảm 0,55% so cùng kỳ, đến tháng 11/2012 chỉ tăng 0,9% và cả năm ước đạt 42,3 tỷ USD, tăng 1,3% (552 triệu USD).
Việc nhập khẩu nguyên liệu, máy móc phục vụ cho sản xuất và xuất khẩu của DN trong nước giảm sút, trong khi đó, nhập khẩu của các DN có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tăng cao, chủ yếu là nhập khẩu nguyên liệu phục vụ sản xuất hàng xuất khẩu.
Ước tính, tổng kim ngạch nhập khẩu năm 2012 đạt 114,34 tỷ USD, tăng 7,1% (7,59 tỷ USD) so với cùng kỳ. Trong đó, khu vực đầu tư nước ngoài ước đạt 60,3 tỷ USD, tăng 23,5% (11,5 tỷ USD); khu vực DN trong nước ước đạt 54 tỷ USD, giảm 7% (3,9 tỷ USD). Như vậy, xuất siêu hàng hóa chủ yếu ở khu vực có vốn đầu tư nước ngoài với mức xuất siêu đạt gần 12 tỷ USD, tập trung ở nhóm hàng gia công lắp ráp. Ngược lại, khu vực kinh tế trong nước nhập siêu 11,7 tỷ USD. Điều này thể hiện sự khó khăn của khu vực sản xuất, đặc biệt là các DN trong nước.
(4) Đề án tái cơ cấu nền kinh tế đã triển khai nhưng còn chậm: Đề án tổng thể tái cơ cấu nền kinh tế được Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến vào Kỳ họp thứ 3, Quốc hội XIII, tháng 5/2012, nhưng việc tái cấu trúc một số lĩnh vực của nền kinh tế đã được bắt đầu triển khai từ sớm.
Trong năm 2012, nhiều chính sách an sinh xã hội đã được triển khai mạnh mẽ. Nguồn NSNN chi cho an sinh xã hội tăng 20% so với năm 2011. Tỷ lệ hộ nghèo cả nước tính đến cuối năm ước còn 10%, giảm 1,76% so với cuối năm 2011.
Xem thêm: Top 10 Cách Khui Bia Bằng Đũa, 10 Cách Khui Bia, Mở Bia Chuyên Nghiệp Nhanh Nhất
Nghị quyết Đại hội Đảng XI và Nghị quyết của Quốc hội đã nêu rõ tái cấu trúc nền kinh tế phải gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng nhưng đến nay việc cụ thể hóa mô hình tăng trưởng chưa được xác định rõ và công khai để làm định hướng cho các bộ, ngành và DN thuộc mọi thành phần kinh tế thực hiện. Hiện chưa có cơ quan chịu trách nhiệm tổng hợp chung và theo dõi tiến độ thực hiện Đề án tổng thể và các đề án thành phần.
(5) Các vấn đề khác: Diễn biến giá cả năm qua thể hiện những nỗ lực bình ổn vĩ mô từ năm 2011 đã phát huy tác dụng. Tốc độ tăng CPI cả năm thấp hơn mức giới hạn cho phép. Tuy nhiên, bên cạnh đó, CPI có thời điểm tăng tới trên 2% (tháng 9/2012). Điều này cho thấy sự phối hợp trong điều hành giá cả của một số ngành ở Trung ương và địa phương trong thời gian tới cần nhịp nhàng và chặt chẽ hơn.
Bên cạnh đó, do khó khăn từ phía cộng đồng DN nên “bài toán” thất nghiệp trong năm 2012 chưa có lời giải hữu hiệu. Trong 10 tháng đầu năm, đãcóhơn 424.300 người đăng kýthất nghiệp, tăng hơn 40% so với cùng kỳ năm 2011; gần 370.900 lao động nộp hồsơ đềnghịhưởng bảo hiểm thất nghiệp; 354.250 người được hưởng bảo hiểm thất nghiệp hàng tháng, tăng khoảng 41% so với cùng kỳ năm 2011; Những địa phương có người hưởng trợ cấp thất nghiệp lớn nhất là TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai và Hà Nội.
Tuy nhiên, một điểm sáng đáng khích lệ là tỷlệhộnghèo cảnước tính đến cuối năm 2012 ước còn 10%, giảm 1,76% so với cuối năm 2011.
Triển vọng năm 2013
Mục tiêu tổng quát và một số chỉ tiêu chính
Đồng thời, một số chỉ tiêu chủ yếu cho năm 2013 cũng được Quốc hội và Chính phủ xác định như sau: GDP tăng khoảng 5,5%; Kim ngạch xuất khẩu tăng khoảng 10%; Tỷ lệ nhập siêu khoảng 8%; Bội chi NSNN không quá 4,8% GDP; Tốc độ tăng CPI vào khoảng 8%; Tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội bằng khoảng 30% GDP; Tỷ lệ hộ nghèo giảm 2%, riêng các huyện nghèo giảm 4%; Tạo việc làm cho khoảng 1,6 triệu lao động…
Một số vấn đề lớn cần tập trung xử lý
Thứ nhất, quyết liệt xử lý nợ xấu gắn với tái cơ cấu ngân hàng thương mại cổ phần. Việc tái cơ cấu hệ thống ngân hàng hết sức quan trọng, cần giải quyết một cách đồng bộ, cả xử lý nợ xấu, cả tổ chức mô hình hoạt động và giải quyết những ngân hàng yếu kém. Đồng thời, trong quá trình tái cơ cấu phải vừa bảo đảm thanh khoản, chính sách tín dụng, huy động, cho vay, điều hành lãi suất hợp lý, không làm lạm phát tăng cao trở lại.
Năm 2013 phải tạo ra được sự chuyển biến tích cực hơn phân loại nợ xấu, tìm biện pháp cụ thể đối với từng loại nợ xấu khác nhau, để đến năm 2015 giảm mức nợ xấu toàn hệ thống tín dụng xuống 3%.
Chính phủ và NHNN cần rà soát thực trạng hoạt động kinh doanh của các ngân hàng, làm rõ vấn đề sở hữu chéo trong hệ thống ngân hàng. Gắn tái cơ cấu các TCTD với việc xử lý các sự việc cố ý làm trái để thu lợi của một số tổ chức, cá nhân để từng bước đưa hoạt động tài chính tiền tệ phục vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Thứ ba, đảm bảo an toàn, hiệu quả cán cân thu, chi NSNN. Tổng thu cân đối NSNN năm 2013 được Quốc hội phê duyệt khoảng 807.000 tỷ đồng, tăng 8,8% so với ước thực hiện năm 2012; Tổng chi NSNN năm 2013 là 969.000 tỷ đồng; trong đó chi đầu tư phát triển là 180.000 tỷ đồng, chiếm 18,6% tổng chi NSNN. Bội chi NSNN dự kiến là 162.000 tỷ đồng, bằng 4,8% GDP.
Với những định hướng lớn trên, dù còn nhiều khó khăn nhưng tin tưởng rằng nền kinh tế Việt Nam năm 2013 sẽ có những cải thiện tích cực, các cân đối lớn của nền kinh tế dần ổn định và bền vững hơn, tạo đà cho giai đoạn phát triển mới.